Na verloop van tijd na het ontstaan van het eerste leven ontstonden mutaties in cellen waarbij stukjes DNA gedupliceerd werden. Als die exacte kopieën van bepaalde functies in een cel geen complicaties veroorzaakten, bleven ze behouden in nakomelingen van die cel. Er was als het ware een back-up gemaakt van stukjes DNA. Deze extra stukjes DNA maakten het leven robuuster dan ooit tevoren.
Omdat twee stukjes DNA in een cel dezelfde functie hadden, konden er mutaties in een van beide stukjes optreden zonder dat de cel daardoor in de problemen raakte. De variatie aan soorten en specialisaties die evolutie voort kon brengen, nam hierdoor enorm toe.
Maar zelfs binnen in de cel zijn ‘omgevingsfactoren’ van invloed op de functies en bouw van een organisme. Bijvoorbeeld de volgorde waarin een cel stukken DNA afleest of de manier waarop RNA opvouwt. Die schijnbaar minder belangrijke kenmerken bepalen veel details in het leven. Bijvoorbeeld hoe snel of langzaam cellen met elkaar communiceren of delen en welke celfuncties voorrang krijgen.
Onderzoekers zien een belangrijke scheiding ontstaan tussen wat er simpelweg in het DNA beschreven ligt (het genotype) en de uiteindelijke uitwerking van de blue print – de levende cel die ze observeren (het fenotype).
Onderzoekers vermoeden dat de biologische machinerie in de celkern die het fenotype met het genotype verbindt, zelf een resultaat is van de evolutie. Doel is moleculaire processen in de celkern verder te ontrafelen om te zien wat voor invloed ze hebben op de manier waarop de blue print van het leven (DNA) precies werkt.